Nieuwe mantel voor oude villa

Tekst: Katrien Depoorter

“Breken we het af en bouwen we een nieuw huis of gaan we voor een grondige renovatie?” De nieuwe eigenaars van deze villa in de streek rond Gent waren nog in dubio toen ze de hulp van z-architecten inriepen. Het huis dat ze gekocht hadden, was in al die jaren niet aangepast. Er hing bloemetjesbehang van boven tot beneden en oude sparren overwoekerden de woning. “Ook namen de drie garages en bergruimtes te veel plaats in”, vult architect Jurgen Van den Abbeele aan. “Maar de leefruimte was dan weer veel te klein. Typisch voor die tijd.”

De ligging van de villa op het terrein was ook niet bepaald ideaal. “Het is het enige huis van de wijk dat ver van de straat staat. De vorige eigenaars gingen er destijds van uit dat er nog een woning voor gebouwd zou worden. Dat is nooit gebeurd.”

U-VORMIGE SCHIL

Veel architecten zouden in deze omstandigheden een totale afbraak en nieuwbouw voorstellen. Architect Jurgen Van den Abbeele zag het anders: “Financiële zou het weinig verschil maken, maar we merkten dat de eigenaars zich aangetrokken voelden tot het volume en de vorm van het huis. Dat was voor ons een goeie aanleiding om te beginnen ontwerpen.” De bouwheren wilden een grotere leefruimte, meer licht, een slaapkamer op de benedenverdieping en drie grote tienerslaapkamers op de eerste verdieping. Van den Abbeeles eerste voorstel zat meteen goed. Op een paar aanpassingen na is het ook daadwerkelijk zo uitgevoerd. “Ik heb aan de drie buitenmuren een hoge vleugel in houtskeletbouw toegevoegd. Er zit als het ware een extra U-vormige schil rond de originele woning. Zo kwam er zeventig vierkante meter binnenoppervlakte bij.”

“We hebben buiten en binnen dezelfde baksteen gebruikt. Een knipoog naar de bakstenen van vroeger.”

WITTE COATING IN WILDVERBAND

Op de binnenmuren en het dakgebinte na bleef er weinig staan van de originele woning. Toch schemert het oude karakter nog steeds door. De architect bleef trouw aan het zwart/wit-concept en behield heel wat belangrijke elementen. Zo gingen de twee dakkapellen en de raamopeningen niet voor de hamer. De buitenmuren werden wel volledig gestript. “Tijdens de werken ontdekten we dat het huis minder goed gebouwd was dan we dachten”, legt Van den Abbeele uit. “De binnenmuren zijn wel stevig, maar de snelbouwstenen waren heel slordig gemetst.”

Om het huis energiezuiniger te maken, kwamen er isolatieplaten van twaalf centimeter dik op de gevel. Die werd achteraf opnieuw bekleed. “We hebben buiten én binnen dezelfde baksteen met witte coating gebruikt, een knipoog naar de wit geschilderde bakstenen van vroeger.” De stenen zijn gemetseld in wildverband met een dunbedmortel. Het dak en de gevels met zwarte keramische dakpannen verbinden de oude villa en de nieuwe vleugel.

NIEUWE GARAGES EN OPRIT

De nieuwe keuken kijkt uit op de achtertuin. De eetplaats zit aan de zijkant van de woning en sluit aan op het ingesloten terras. Vooraan is een groot bureau met zicht op de straat. Het overdekte terras zit tussen het ingesloten terras en het thuiskantoor in. Het kreeg een gevel met houten lamellen. Die zijn net ver genoeg van elkaar geplaatst zijn zodat je er nog door kunt stappen. Voor de voordeur is een overdekte inkom.

Rondomrond is de nieuwe vleugel voorzien van aluminium ramen. Zo is er een mooi uitzicht op de omgeving. “De garages aan de rechterkant van de woning hebben we afgebroken en heropgebouwd met de poorten naar de zijkant gericht in plaats van naar de voorkant. Daarom hebben we ook de oprit moeten verleggen”, zegt Van den Abbeele.

Ook de eerste verdieping werd anders ingedeeld, zij het minder drastisch. “Er waren tal van kleine kamers waaronder een linnenkamer. Door een aantal muren te slopen hebben we nu drie grote tienerkamers en één badkamer kunnen maken.”

SALON MET INTIEME SFEER

Het houtskelet ronde de woning is drie tot vier meter hoog. Hierdoor is er meer lichtinval, meer zuurstof en zijn er mooiere doorzichten. Dankzij de grote openingen in de muren tussen de oude leefruimte en de nieuwe vleugel, komt het licht zelfs vlot tot in het midden van de woning. De meeste raamopeningen zijn gelijk gebleven, behalve één. Die werd dubbel zo groot gemaakt. “We hebben een stuk muur verwijderd om een doorgang te kunnen maken en zo een diagonale looplijn te creëren. Niet alleen is de indeling daardoor beter, ook de ruimtelijkheid is hierdoor toegenomen.” Doordat de keuken en de eetplaats naar de nieuwe vleugel verhuisden, is de oorspronkelijke leefruimte nu volledig als salon te gebruiken. De bewoners kunnen ‘s avonds de stalen binnendeuren toeschuiven om het salon af te sluiten van de rest van de woning. Dankzij de parketvloer, de houthaard en een nieuw stalen haardmeubel dat Van den Abbeele ontwierp, heerst hier een andere, intiemere sfeer. In de nieuwe vleugel liggen donkere keramieken tegels en dat zowel buiten als binnen. “De villa was al wars van tierlantijntjes, maar wij hebben hem nog strakker gemaakt, onder andere door de luiken te verwijderen.” Overal werd met moderne opbouwspots gewerkt, behalve boven de trap, daar is een opvallende lichtarmatuur te zien.

DUURZAAM EN ECOLOGISCH

Waar mogelijk kozen de architecten, Jurgen Van den Abbeele en Johan Vanhauwere, voor duurzame en ecologische oplossingen. Zo is het dak geïsoleerd met cellulose van 26 tot 30 centimeter dik. Door te kiezen voor houtskelet konde ze de muren dikker isoleren. De houten wanden zijn immers dunner dan bij traditionele bouw. Onder de vloer zit een isolatielaag van twaalf centimeter. Dankzij al deze inspanningen is het E-peil naar 52 gebracht. De hele benedenverdieping wordt verwarmd met vloerverwarming. Die is aangesloten op een gasketel en er is een ventilatiesysteem C. “De massa van de bakstenen muren neemt deze warmte traag op en geeft ze ook traag af. Dit principe, inertie genaamd, is een goed aanvulling op de nieuwe vleugel in houtskelet. Oud en nieuw zijn mooi verweven. ”De grote glasoppervlakken op het zuiden en westen zijn voorzien van doekzonwering. Op één van de dakkapellen liggen fotovoltaïsche zonnepanelen en er is een oplaadpunt voor elektrische wagens. Ook wordt het regenwater opgevangen en hergebruikt.

Het hoeft geen betoog dat dit een zeer grondige renovatie was. Anderhalf jaar is erover gedaan, weliswaar inclusief afwerking. De bewoners zijn heel tevreden met het eindresultaat. “Ontwerpen is alle gevraagde elementen in een blender gooien en mixen tot er een idee uitkomt waar alles in vervat zit, ook dingen die niet expliciet gevraagd werden, zoals de terrassen in dit geval. Als dat lukt, dan heb je een goed concept”, besluit de architect.